اگر روغنی که باید صرف کاهش اصطکاک، خنک‌کاری و بهبود کار قطعات شود، به دلایلی وارد اتاق احتراق یا‌‌ همان محفظه بالای پیستون شود و همراه با مخلوط سوخت و هوا حین جرقه زدن شمع بسوزد، به اصطلاح می‌گویند خودرو به روغن‌سوزی افتاده است.

از کجا باید دانست که چنین نقصی رخ داده و دلایل آن چیست؟

شکستن یک یا چند رینگ پیستون، خوردگی یا ساییدگی جداره سیلندر یا پیستون، خرابی واشر سرسیلندر، لاستیک گیت، کاسه نمد، یاتاقان‌ها، شاتون‌ها، اصطکاک شدید گیت سوپاپ و عواملی مانند آن از دلایل ایجاد روغن‌سوزی در خودرو است.

خارج شدن مستمر دودی متمایل به رنگ آبی از لوله اگزوز، کم شدن دائم روغن، وجود علائم نشت روغن در یک یا چند ردیف دهانه شمع (در اصطلاح مکانیک‌ها: شمع‌ها خیس شده)، چربی سر شمع، چرب و روغنی شدن دستمال یا انگشت کشیده شده به درون لوله اگزوز، بوی سوختن روغن در محفظه موتور و... از جمله نشانه‌های عمومی است که براساس آن‌ها می‌توان به بروز روغن‌سوزی در خودرو پی برد.

مکانیک‌ها و تعمیرگاه‌های معتبر با وسایل دقیق‌تری چون کمپرس‌سنج و مانند آن به روغن‌سوزی خودرو پی می‌برند و با این وسایل قادرند تشخیص دهند که همه یا یکی از محفظه‌های پیستون وبه طور مشخص کدام محفظه دچار آسیب شده یا علت روغن‌سوزی ناشی از چیست؟

به محض مشاهده روغن‌سوزی، برای جلوگیری از آلودگی هوا، خرابی بیشتر قطعات، و افزایش هزینه تعمیرات، خودرو را هر چه زود‌تر برای تعمیر به مکانیک مجرب بسپارید.

فرمان‌های هیدرولیک همان‌طور که آسایش زیادی در رانندگی برای ما به همراه می‌آورند، می‌توانند در صورت خرابی که معمولاً ناشی از عدم دقت در سرویس و نگهداری آنهاست، دردسر و مشکلات زیادی نیز به همراه داشته باشند.

این خرابی اغلب در اثر کارکرد بدون روغن و یا سطح پایین روغن به وجود می‌آید، چرا که اگر روغن به میزان کافی بین قطعاتی که درون پمپ‌ روی هم با فشار زیادی در حال حرکت هستند، وجود نداشته باشد، باعث خورده‌شدن سریع آنها می‌شود.

ساییدگی و پله‌کردن این قطعات باعث می‌شود روغن هیدرولیکی که درون پمپ است، از بین قطعات به بیرون فرار کند و نتواند آن فشار لازم برای کمک به چرخش فرمان را ایجاد کند. در علم سیالات می‌خوانیم که پمپ‌ها انواع مختلفی دارند و یکی از قوی‌ترین آنها پمپ‌های پره‌ای هستند که نمونه‌ای از آنها پمپ هیدرولیک است. در پمپ هیدرولیک دو قطعه وجود دارد که به ماه و ستاره معروف است. ستاره درون ماه که یک بیضی است می‌چرخد و روغن بین این دو قرار می‌گیرد. از آنجا که ماه در واقع بیضی‌شکل است، باعث می‌شود تا ستاره در دو نقطه خیلی به لبه‌های ماه نزدیک باشد و در دو نقطه دیگر کمی فاصله‌دار‌تر قرار بگیرد.

روغن در دو قسمتی که فاصله کم است، تحت فشار بین پره‌های ستاره و ماه قرار می‌گیرد و با نیروی زیادی از محفظه خارج می‌شود و همین اتفاق باعث چرخش راحت فرمان می‌شود، اما از آنجایی که این قطعه نیز یک وسیله مکانیکی است و خرابی دارد، ممکن است که در کارکرد دچار مشکل شود.

خرابی پمپ هیدرولیک

معمولاً این خرابی با بلند‌شدن صدای جیغ پمپ هیدرولیک همراه است که در نتیجه فرمان نیز سفت می‌شود. صدای جیغ کمی که موقع رسیدن چرخ‌ها به انتهای چرخش آنها از پمپ به گوش می‌رسد، طبیعی است و البته که نباید هیچ وقت فرمان را آنقدر بچرخانیم که این صدا بلند شود.

اما گاهی مواقع این صدا در لحظه چرخش فرمان بلند می‌شود و فرمان نیز به کندی عمل می‌کند و یا نیاز به گاز دادن موتور است تا فشار بیشتری درون پمپ ایجاد شود. این عیب ناشی از خرابی ماه و ستاره و یا پله شدن دو لبه قرار گرفته ‌روی آنهاست و یا اورینگ‌های ضعیف درون پمپ باعث فرار روغن می‌شوند. در این هنگام باید یک بررسی اجمالی از پمپ داشته باشیم. ضمن اینکه فراموش نکنیم که پمپ هیدرولیک به مرور خراب‌تر می‌شود و هر چه زودتر رفع عیب شود، بهتر است و می‌تواند با هزینه‌های کمی مثل تعویض اورینگ‌ها ‌یا رفع پله‌ها و لبه‌های ایجاد شده، مثل روز اولش شود.

عیب‌یابی و رفع عیب‌

دقت کنیم که اگر در جایی نشتی وجود دارد، گرفته شود. این نشتی اغلب از محل اتصال شیلنگ‌ها به جعبه فرمان و پمپ هیدرولیک که در آن نقاط فشار زیادی وجود دارد، اتفاق می‌افتد. سطح روغن چک شده و اگر زیاد یا کم است، تنظیم شود.

اگر فرمان سفت است اما با کمی گاز چرخش آن راحت می‌شود، خرابی می‌تواند از اورینگ‌ها باشد که در حالت کم‌گاز روغن از آنها فرار می‌کند، هر چند که پس از مدتی این عیب به یک حالت همیشگی تبدیل می‌شود و دیگر اورینگ‌ها توانایی نگه داشتن روغن را ندارند. پس لازم است تا اورینگ‌ها تعویض شود که البته از نشانه‌های خراب بودن آنها نیز، صاف شدن لبه گردشان و یا ایجاد ترک‌هایی ‌روی آنهاست. اگر فرمان همیشه سفت است اشکال از اورینگ‌ها و یا پله‌شدن قطعات روی ماه و ستاره است. پس اورینگ‌ها را تعویض کرده و ماه و ستاره را نیز اگر مشکلی دارند، با نمونه‌های استوک آنها جایگزین می‌کنیم.

همچنین می‌توان لبه‌ها را با کمی سنباده آغشته به گازوئیل ‌یا نفت و استفاده از یک سطح شیشه‌ای از بین برد. اگر روغن از سطح خود بالاتر می‌آید و از درب محفظه به بیرون می‌ریزد، این عیب نیز ناشی از خرابی اورینگ‌هاست، ضمن اینکه پله شدن لبه‌ها را نیز باید بررسی کنیم.

اگر پمپ توان کافی برای چرخش فرمان را ندارد و فرمان سفت است، عیب می‌تواند ناشی از گشاد کردن فاصله ماه و ستاره و یا پله شدن دو لبه بالایی آنها باشد.

البته این موارد گفته شده بیشترین حالات خرابی و معمول‌ترین علل آن است و ممکن است عیب‌هایی مثل خرابی شیر جعبه فرمان، کثیفی مجاری روغن، خرابی خود جعبه فرمان و ... نیز در این بین وجود داشته باشد.

اما رایج‌ترین عیب که معمولا‌ً هنگام کارکردن و داغ شدن روغن درون پمپ خود را نشان می‌دهد، ناشی از خراب شدن ماه و ستاره و یا همان صفحه‌های بالایی پمپ است. گاهی اوقات می‌توان با ریختن روغن 40 درون پمپ تا حدودی این عیب را رفع کرد که البته فقط یک مسکن سرپایی است.

مايع ترمز

مایع ترمز یا در اصطلاح عامیانه، روغن ترمز توسط بیش تر رانندگان امروزی مورد بی توجهی قرارگرفته و باوجود اهمیت حیاتی آن متاسفانه بسیاری از رانندگان و حتی تعمیرکاران لزومی به تعویض آن نمی‌بینند. مایع ترمز در سطوح کیفی خاصی تولید می شود و بر اساس کد استانداردی که از سوی اداره حمل و نقل امریکا برای روغن ترمزها تعیین شده سه نوع روغن ترمزDOT5 ،DOT4 و DOT3 در وسايل نقليه مورد استفاده قرار مي‌گيرد. شماره DOT بزرگ‌تر نشان‌دهنده بالاتر بودن دمای جوش روغن ترمز و در نتیجه کیفیت بهتر و تحمل بيشتر آن است.

روغن ترمز DOT3 بر پایه ترکیبات پلی‌الیفاتیک با نقطه جوش حداقل 369 درجه فارنهایت، DOT4بر پایه استربورات با نقطه جوش حداقل 414 درجه فارنهایت و DOT5متشکل از پلی‌دی‌متیل‌سیلوکسان بر پایه سیلیکون یا نقطه جوش حداقل 468 درجه فارنهایت است. از ميان استانداردهای ذکرشده، انواع DOT3 و DOT4تقریبا عملكرد مشابهي دارند، ولی نقطه جوش DOT4 بالاتر است. اما DOT5 کاملا یا این دو متفاوت بوده و جاذب رطوبت نیست و فقط باید در سیستم هایی استفاده شود که لاستیک‌ها و درزبندی‌ها با آن سازگار باشد، زيرا در غیر این صورت سیستم دچار خوردگی و نشتی خواهد شد.

میانگین دمای جوش مایع ترمز پس از سه سال کارکرد، به دلیل جذب رطوبت، تا حد خطرناکی پایین می‌آید. بسیاری از کارشناسان بر تعویض مایع ترمز هر یک یا دو سال یک بار بر حسب شرایط کارکرد خودرو تاکید دارند منطق آن‌ها بر پایه این واقعیت است که مایع ترمز با پایه گلیکولی، رطوبت واردشده به سیستم را جذب می‌کند و مایع ترمزی که رطوبت را جذب کرده باشد باعث ایجاد ترک‌های میکروسکوپی در سيستم ترمز و نهایتا نشتی و ورود هوا می‌شود. این مشکل در مناطق آب و هوایي مرطوب بیش‌تر مشهود است. مایع ترمز خودروها فقط بعد از یک سال، به طور میانگین دو درصد رطوبت جذب می کنند؛ بعد از 18ماه سطح آلودگی می‌تواند بیش از سه درصد شود و پس از چند سال آلودگی مایع ترمز به هفت تا هشت درصد رطوبت می‌رسد. افزایس ميزان رطوبت سبب ایجاد حباب‌های ریز در مایع ترمز می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد كه سیستم ترمز چرخ‌های جلوی خودرو که خطوط انتقال نیمه‌فلزی دارند، گرمای بیش‌تری نسبت به چرخ‌های عقب تولید می‌کنند؛ این دمای بالا نیازمند مایع ترمزی است که بتواند آن را تحمل کند.

اين نوع سيالات چون پايه گليكولي دارند، خاصيت جذب آب و رطوبت در آن‌ها وجود دارد تا بتوانند رطوبت موجود در سيستم را جذب كنند تا مانع پوسيدن سيستم ترمز و از بين رفتن مدارها شود اما هر ماده اي كه چنين قابليتي دارد بالاخره به نقطه اشباع هم مي‌رسد و در اين زمان رطوبتي كه وارد سيستم مي‌شود براي روغن ترمز قابل جذب نيست و اين رطوبت ممكن است در قسمت‌هاي مختلف سيستم جمع و باعث بروز اشكال شده و بعد از مدتي باعث فاسد شدن روغن ترمز شود. در آن صورت دماي جوش روغن پايين آمده و در شرايطي كه ترمزهاي پي در پي يا شديد گرفته مي‌شود روغن ترمز به جوش مي آید و باعث به اصطلاح خالي شدن ترمز مي‌شود. بنابر اين توصیه می‌شود روغن ترمز حداقل هر دو سال و یا ۶۰هزار کیلومتر به طور کامل از سيستم تخليه و تعویض شود.

روغن گيربكس یا روغن واسکازین

یکی از روغن‌هایی که در خودرو مصرف می‌شود، روغن دنده یا واسکازین است. واسکازین کلمه روسی روغن دنده (Gear oil) است. این روغن‌ها در گیربکس و دیفرانسیل خودرو مورد استفاده قرار گرفته و با روغن موتور فرق دارند. روغن دنده دارای مواد افزودنی مخصوصی است که از چرخ‌دنده‌ها و متعلقات آن‌ها در برابر فشار وارده محافظت می‌کند. روغن دنده مخصوص دیفرانسیل چون در شرایط سخت‌تری کار می‌کند، اغلب از روغن دنده گیربکس قوی‌تر مي‌باشد. این روغن‌ها نیز مانند روغن موتور بر اساس سطح کیفیت (API) و ویسکوزیته (گرانروی SAE) طبقه‌بندی می‌شوند. این روان‌ساز دارای گرانروی ناچیز (حتی در دماهای پایین) بوده و با فلزات موجود در جعبه ‌دنده (فولاد و آلیاژهای مس) سازگاری کافی دارد.

واسکازین نیز مانند ساير روغن‌ها نیاز به تعویض دارد که تعویض به‌موقع آن باعث روان کارکردن گیربکس، افزايش عمر مفيد قطعات، كاهش درجه حرارت گيربكس، كاهش سر و صدا و در نهايت بهبود عملكرد آن می‌شود؛ کیلومتر تعویض آن هم بستگی به نوع روغن و گیربکس خودرو و شرایط مختلف آب و هوايي و کارکرد آن دارد. معمولا هم‌زمان با تعویض دیسک و صفحه كلاچ، واسکازین نيز تعويض مي شود. با فرض متوسط عمر سيستم كلاچ خودرو با در نظر گرفتن تركيبي از رانندگي در داخل شهر و جاده حدود 100 هزار كيلومتر كاركرد باشد، پس در هر بار تعويض ديسك و صفحه كلاچ كه با باز شدن كامل گيربكس همراه است، اين سيال نيز تعويض مي‌شود.

اين موضوع در مورد خودرو‌هاي داراي گيربكس اتوماتيك كاملا متفاوت است. عملکرد این نوع گیربکس‌ها هیدرومکانیکی بوده و با استفاده از فشار روغن و تنظیم مقدار فشار آن، نیروی لازم را از موتور به چرخ‌ها منتقل می‌کند. تعویض دنده‌ها از طریق تغییر مسیر و کنترل فشار جریان روغن در گیربکس توسط شیرهای الکترونیکی (شیر برقی) انجام می‌شود. تمامی این اعمال و کنترل قسمت‌های مختلف توسط نرم‌افزاری که بر روی واحد الکترونیکی گیربکس (EGS) نصب است انجام می‌گیرد.

در داخل گیربکس‌های اتوماتيك AL4 كه در خانواده 206 ديده مي‌شود، از روغن مخصوصی استفاده شده که اصطلاحا به روغن‌هاي مادام‌العمر (Lifetime) معروفند. منظور از این اصطلاح این نیست که هیچ‌گاه نیاز به تعویض نخواهند داشت، بلکه حکایت از مدت زمان زیاد کارکرد آن‌ها دارد.

روغن گیربکس در اثر ورود ذرات گرد و غبار از منافذي كه روغن از آن‌ها به بيرون نشت مي‌کند و همچنين کارکردن طولانی‌مدت روغن در دمای بالا به سرعت دچار استهلاک شده و سبب از بین رفتن خاصیت اولیه آن می‌شود.

روانکار صنعتی

روان کننده ماده ایست که برای کاهش اصطحلاک بین سطوح استفاده می شود.با گرمایی که بین دو طرف سطوح به و جود می آید اصطحکاک ایجاد می شود.

روان کننده وظایفی از قبیل حفظ قطعات از هم جدا در حال حرکت (Keep moving parts apart)،کاهش اصطکاک ، انتقال حرارت، حمل آلاینده و باقیمانده ها، انتقال قدرت ، محافظت در برابر سایش ، جلوگیری از خوردگی، درزگیری برای رسانه های گازی، توقف کردن خطر دود و آتش از اشیاء، جلوگیری از زنگ زدگی را دارد.

یک روانکار صنعتی خوب به طور کلی دارای وظایف زیر است:

– نقطه جوش بالا و نقطه انجماد پایین (برای باقی ماندن مایع در یک طیف گسترده ای از دما)
– قدرت چسبندگی بالا
– پایداری حرارتی
– پایداری هیدرولیکی
– جلوگیری از زنگ زدگی
– مقاومت بالا در برابر اکسیداسیون

به طور معمول روانکارها حاوی 90% روغن پایه (حاوی روغن نفتی و روغن های معدنی می شود) و کمتر از 10 % مواد افزودنی می باشد. روغن های گیاهی یا مایعات مصنوعی با پلی الفین با هیدروژن، استرها، سیلیکون، فلوئوروکربن ترکیب شده اند. چون روغن پایه ای که از پالایش نفت خام بدست می آید هنوز ویژگیهای لازم را برای استفاده در موتور خودروهای مدرن و ماشین آلات صنعتی را به طور کامل دارا نیست، موادی به آن افزوده می شود تا در روغن، مقاومت لازم برای شرایط سنگین کار حرارت و فشار زیاد موتور به طور بهینه ایجاد شود. مواد افزودنی که به روانکار صنعتی اضافه می شود باعث کاهش اصطحلاک ، افزایش غلظت ، مقاومت در برابر زنگ زدگی و خوردگی ، جلوگیری از خرابی و کهنگی و ..... می شود.

مواد افزودنی به روان کننده ها:

خانواده ی اصلی مواد افزودنی عبارتند از:

آنتی اکسیدان ها

پاک کننده ها و معلق کننده ها

مواد ضدساییدگی

مواد مذاب غیر فعال

مواد پایین آورنده نقطه ریزش

گروه روغن پایه

1- روغن‌های پایه معدنی (مینرال Mineral مثلاً روغن پایه استفاده شده در تولید روغن موتور فلای از نوع معدنی میباشد).

2- روغن‌های پایه سنتتیک (روغن های مصنوعی synthetic , روغن پایه روغن موتور 5W-40 SN از نوع سینتتیک میباشد).

3- روغن‌های نیمه سنتتیک ( semi-synthetic که ترکیبی از روغنهای پایه معدنی و روغنهای سنتتیک هستند مثلا روغن پایه 10W-40 SM از نوع نیمه سننتیک است).

4- روغن‌های پایه گروه 3 GIII که به روغن های پایه نسل جدید معروفند و به نوعی از بهینه سازی روغن‌های پایه معدنی بدست می آیند و در تولید روغن موتور های جدید از آنها استفاده میشود.

5- آخرین گروه نیز روغن تصفیه ای است که در کشورهای فوق صنعتی از قبیل ایالات متحده آمریکا خوراک اصلی شرکتهای تولید کننده روغن موتور میباشند.
روانکارهای جامد

ماده‌ی جامد که اصطکاک و سایش را در سطوحی که دارای حرکت نسبی به یکدیگر هستند کم کند، روانکار جامد نامیده می شود. این مواد به صورت خالص یا افزودنی در روانکار‌ها از سایش و اصطکاک حاد جلوگیری می کنند. به شرایطی مانند سرعت های بالا و پایین محورها، دماهای بالا و پایین، فشار بالا، آلاینده های فرآیند و عدم دسترسی در بعضی قسمت ها را شرایط حاد گویند. وقتی از ماده‌ی جامد به عنوان روانکار استفاده شود، روانکاری، روانکاری جامد نامیده می شود.

گرافیت، نیترید بور شش ضلعی، دی سولفید مولیبدن و دی سولفید تنگستن نمونه هایی از موادی است که می توانند به عنوان روان کننده جامد، استفاده شوند و اغلب به درجه حرارت بسیار بالا نیازمند اند. استفاده از برخی از این مواد گاهی اوقات با مقاومت ضعیف خود باعث اکسیداسیون محدود همراه است به عنوان مثال، دی سولفید مولبیدن تنها می تواند تا 350 درجه سانتی گراد در هوا مقاومت کند. بنابراین در دماهای بالای 400 باید از روانکارهای جامد استفاده کرد.

روغن موتور‌های دیزلی که با علامت(C Commercial) مشخص میشوند،سطح کیفیت روغن‌های این گروه توسط حروف C نوشته می‌شود.روغن موتور‌های دیزلی به ترتیب افزایش سطح کیفیت از CA شروع شده و تا CJ-4 تعریف می‌شود.

CJ-4

معرفی شده در سال 2006 برای موتور های سرعت بالای چهار زمانه. این روغن موتور طراحی شده تا استانداردهای تولید آلایندگی مدل سال 2007 در اتوبان را دارا باشد. روغن های CJ-4 برای استفاده در تمام انواع موتور های دیزل با دامنه آلایندگی سولفور در گازهای خروجی از اگزوز تا 500 ppm (از نظر وزن 050%) طراحی شده اند. با این حال استفاده از این روغن ها در موتور هایی با آلایندگی بیش از ppm 15 (از نظر وزن 0015%0) سولفور ممکن است بر پایداری سیستم تصفیه گازهای بعد از احتراق و یا فاصله تعویض روغن تاثیر بگذارد. روغن های CJ-4 در حفظ و پایداری سیستم کنترل انتشار آلایندگی از قبیل فیلتر هایی با منافذ بسیار ریز و دیگر سیستمهای پیشرفته کنترل گازهای خروجی اگزوز بکار می روند تاثیر میگذارند. حفاظت مطلوب برای کنترل ذرات سمی که در کاتالیزور بلوکه شده و ذرات رسوبی ریزی که از خوردگی موتور تولید شده ایجاد می کند. این روغن موتور موجب پایداری دما در پیستون ها می گردد و همچنین مانع از مسدود شدن سیستم کنترل دود، کاهش ضخامت اکسید ها، کف کردن و افت غلظت ناشی از شکست می شود. روغن های API CJ-4 از حد معیار های عملکرد Cl-4 PLUS, Cl-4, CH-4, CG-4 , و CF-4 فراتر رفته و میتوانند به طور موثری موتور های نیازمند سرویس این نوع API را روغن کاری نمایند در صورت استفاده از روغن CJ-4 با سوخت دارای سولفور بالاتر از 15 ppm در ارتباط با فاصله سرویس با کارخانه سازنده موتور مشورت نمایید.

CI-4

معرفی شده در سال 2002 برای استفاده در موتور های چهار زمانه سرعت بالا. این روغن مطابق با استانداردهای آلایندگی گازهای خروجی از اگزوز وضع شده ، سال 2004 طراحی شده. روغن های CI-4 طراحی شده در سال 2002. روغن هایCI–4 بگونه ی طراحی شده اند که طول عمر موتور هایی که با سیستم گردش دوباره گازهای خروجی(EGR ) را حفظ می نمایند. همچنین CI-4 با هدف استفاده از سوخت گازوئیل که حداکثر حاوی 5/0 % وزنی گوگرد هستند، طراحی شده اند. قابل استفاده به جای روغن های دارای رتبه بندی CD, CE, CF-4, CG-4 و CH-4 هستند. بعضی از روغنهای دارای رتبه بندی CI-4 ممکن است دارای رتبه CI-4 plus نیز باشند.

CH-4

معرفی شده در سال 1608 طراحی شده برای موتور خودروهای چهار زمانه سرعت بالا جهت تطبیق با استانداردهای خروجی اگزوز وضع شده در سال 1608 . فرموله شده جهت استفاده با سوخت های دیزل (گازوئیل)حاوی 5/.% وزنی گوگرد قابل استفاده بجای روغن های با رتبه بندهای CD، CE ، CF-4 و CG-4 .

گريس

گريس مخلوطي ژلاتيني است که از يک سيال روانساز ( روغن ) و يک ماده غليظ کننده ( Thickner ) و مواد افزودني خاص ساخته مي شود .مشخصات و

کيفيت گريس به نوع و مقدار ماده غليظ کننده، مواد افزودني ، مشخصات روغن پايه و همچنين فرآيند توليد بستگي دارد. ماده غليظ کننده مهمترين عامل

پايداري دربرابر آب ، پايداري در شرايط دماي بالا وپايداري کيفيت در زمان مصرف و حفظ کيفيت است.گريس ها مشابه روغن ها ، براي حداقل رساندن

اصطکاک و فرسايش بين سطوح متحرک ، کاربرد دارند . درمواردي که روانساز بايد به عنوان مانعي براي جلوگيري از ورود ذرات خارجي عمل کند ، يا موقعيت

حرکت بين دو سطح به گونه اي است که نياز به روانساز نيمه جامد وجود دارد، بايد از گريس بعنوان روانکار استفاده شود . بعلاوه از بعد عملياتي روانکاري با

گريس ، عموما ً مکمل روانکاري اکثر سيستم هاي صنعتي است .

گریس از نگاه تخصصی :

گريس از کلمه لاتين کراسوس ، به معني چربي گرفته شده است.

تعريف امروزي گريس عبارتست از يک محصول جامد تا نيمه مايع يک عامل سفت کننده که در يک روغن مايع معلق باشد . تقسيم بندي اوليه گريس ها به

وسيله نوع ماده سفت کننده آن ها بوده است. معمول ترين سفت کننده ها صابون هاي فلزي هستند . از سفت کننده هاي ديگر، مي توان از خاک بنتونيت

، سيليکاژل، پلي اوره و سفت کننده هاي غير آلي نام برد .

گريس هايي که داراي پايه صابوني هستند، از سه جزء تشکيل شده اند :

يک جزء چربي ( حيواني يا گياهي ) که معمولا ً 4 تا 15 درصد کل گريس را تشکيل مي دهد ( به چربي ها اسيد چرب مي گويند ) .جزء دوم يک قليايي است

قلياي به کار برده شده در ساخت گريس شامل هيدروکسيدهاي فلزات کلسيم ، آلومينيوم ، سديم ، باريم و ليتيوم مي باشد و حدود 1 تا 3 درصد را گريس

را تشکيل مي دهد .سومين جزء گريس ،يک مايع است که مي تواند روغن پايه معدني ، انواع روغن هاي سنتتيک ، پلي گليکول و يا مخلوطي از مايعات

مختلف باشد.

یک ساختمان پيچيده تر براي گريس را مي توان با استفاده از کمپلکس فلزي به دست آورد که ماده سفت کننده آن ها يک صابون کمپلکس است . به همين

دليل به اين گريس ها ، گريس هاي کمپلکس مي گويند . گريس هاي کمپلکس را مي توان تا حدود C º38 بيش از درجه حرارت کارکرد گريس هاي با سفت

کننده هاي غير کمپلکس معمولي مورد استفاده قرار داد .گريس هاي کمپلکس ، براي بهبود خاصيت مقاومت گريس در برابر درجه حرارت هاي بالاتر، ساخته

شده اند . از معمولي ترين نوع اين گريس ها مي توان از گريس کمپلکس ليتيوم ، آلومينيوم ، کلسيم و باريم نام برد. به استثناء گريس کمپلکس باريم که

داراي نقطه قطره شده حدود C º218 مي باشد، کمپلکس هاي ديگر ، داراي نقطه قطره شدن حدود C º260 هستند. نقطه قطره شدن گريس ، درجه حرارتي

است که در آن ، گريس از حالت نيمه مايع به مايع تبديل مي شود. به عبارت ديگر، درجه حرارتي که در آن ممکن است روغن شروع به جدا شدن از ماده

سفت کننده کند، نقطه قطره شدن ناميده مي شود. نقطه قطره شدن توسط روش 2265-D ASTM اندازه گيري مي شود.همانطور که قبلا ً گفته شد، گريس

هاي کمپلکس را مي توانند در درجه حرارت هاي بالاتر از گريس هاي معمولي کار کرده و در نتيجه مقاومت آن ها در برابر اکسيد اسيون بيشتر است . البته

اين موضوع در همه حالت ها صادق نيست . از معمولترين نوع گريس هاي کمپلکس، کمپلکس هاي ليتيوم و آلومينيوم مي باشد.سفت کننده هاي غير آلي

، از قبيل خاک ها و سيليکا که داراي ساختمان کروي يا صفحه اي مي باشند ، با توجه به مساحت سطح بسيار زيادشان، باعث سفت کردن مايع مي

شوند. اين مواد ، گريسي بسيار نرم و بدون نقطه ذوب توليد مي کنند که اگر در ساخت آن ها دقت زيادي به عمل آيد ، محصولات با کيفيت عالي تهيه مي

شود .

مزاياي روانکاري با گريس در مقايسه با روغن هاي روانساز عبارتند از :

قابليت ماندگاري در محل روانکاري

سهولت مصرف و کاهش دفعات روانکاري

کامل تر شدن آب بندي سيستم ها ، کاهش نشتي و چکه کردن روانکار

بهينه سازي چسبندگي روانکار به قطعات در شرايط دما و فشار بالا

سادگي طراحي سيستم هاي روانکاري
معايب روانکاري با گريس در مقايسه با روغن هاي روانساز عبارتند از :

قابليت خنک کنندگي کم

عدم قابليت نفوذ به قطعات ريز و مجاري دستگاه ها

نياز به نيروي کار ( کارگر) بيشتر براي روانکاري

عدم سهولت بسته بندي و انبارداري

عدم قابليت پاک کنندگي و دور نمودن آلودگي ها از سطوح قطعات متحرک

در انتخاب گريس بايد به موارد زير توجه نمود :

نوع، سرعت و دماي عمليات ماشين آلات و ميزان رطوبت محيط

تغييرات درجات حرارت

قابليت ممانعت از زنگ زدگي و خوردگي قطعات ماشين آلات

سازگاري با قطعات لاستيکي و پلاستيکي در تماس

عمر مفید گریس و شرایط گریس کاری مجدد

روغن موتور توتال Quartz 9000 روغن مولتی گرید با تکنولوژی تمام سنتتیک برای موتور های بنزینی و دیزلی

کاربرد

روغن موتور توتال Quartz 9000 به منظور پوشش سخت گیرانه ترین الزامات هر دو موتور بنزینی و دیزلی توسعه داده شده است (از سال 2000)
روغن موتور توتال Quartz 9000 به خصوص برای موتور های چند سوپاپ، تزریق مستقیم و توربو شارژ مناسب می باشد
روغن موتور توتال Quartz 9000 می تواند در سخت ترین شرایط عملیاتی در همه فصول سال مورد استفاده قرار گیرد (بزرگراه ها، ترافیک های پر تراکم شهرها و...)
روغن موتور توتال Quartz 9000 به طور کامل با همه وسایل نقلیه مجهز به کاتالیزور و همه وسایلی که از سوخت بدون سرب و یا گاز مایع استفاده می کنند تطبیق داده شده است

مزایای روغن موتور توتال Quartz 9000 

مقاومت اکسیداسیون بالای این روغن موتور
استارت آسان موتور در هوای سرد و صرفه جویی در مصرف سوخت به دلیل سیالیت بالای آن حتی در هوای سرد و همچنین یک فیلم روغن با مقاومت بالا در دمای بالا
محافظت از قطعات مکانیکی و حفظ قدرت موتور به طور کامل، در نتیجه جوانی و توانایی موتور حفظ می شود
پاکیزه نگه داشتن حساس ترین قطعات موتور

روغن هیدرولیک

خودرویی که دارای فرمان هیدرولیکی است، به یک منبع انرژی برای کمک به راننده در هنگام پیچیدن و دور زدن مجهز است. بیش تر فرمان‌هایی که از چنین منبع انرژی برخوردارند هیدرولیکی‌اند. وقتی راننده غربیلک فرمان را می‌چرخاند، پمپ هیدرولیک، روغن مربوطه را تحت فشار به سیستم فرمان خودرو انتقال می‌دهد تا به واسطه اهرم‌بندی مناسب، چرخ ها به راحتی به طرفین گردش کنند. روغن هیدرولیک مانند روغن های دیگر از اختلاط روغن پایه و مواد افزودنی تولید می شود که می تواند با توجه به نوع روغن پایه و مواد افزودنی، کاربردهای مختلفی در سیستم های گوناگون داشته باشد.

روغن هیدرولیک را می‌توان پرمصرف‌ترین روغن صنعتی نامید، از این‌رو با توجه به مصرف بالا و کاربردهای متنوع و شرایط کاری گوناگون، این روغن نیز از تنوع بالایی برخوردار است. در واقع روغن هیدرولیک در یک سیستم نقش انتقال‌دهنده انرژی را بازی می کند و در صورتی که این روغن دچار مشکل شود، این وظیفه به خوبی انجام نشده و سیستم با اختلال یا توقف در کارکرد روبه رو می‌شود. به طور کلی وظایفی که از یک روغن هیدرولیک انتظار می رود، روان‌کاری، انتقال نیرو، کاهش اصطکاک و سایش، محافظت از زنگ‌زدگی اجزای سیستم و سازگاری با تمام اجزای سیستم است. روغن‌های هیدرولیک به‌شدت به آلودگی هایی که وارد آن‌ها می شوند حساس بوده و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن‌ها در اثر آلودگی و ایجاد شرایط سخت کاری تغییر می‌کند.

بیش‌تر افراد بر این باورند که روغن هیدرولیک نیز باید همچون روغن موتور، زمان و یا کیلومتر کار‌کرد مشخصی داشته باشد، در حالی‌که این موضوع در روغن‌های صنعتی و به خصوص روغن هیدرولیک به تنوع تجهیزات، شرایط گوناگون کارکرد و نوع کاری که روغن در سیستم انجام می‌دهد بستگی دارد، از این رو نمی توان برای تمام انواع روغن‌های هیدرولیک مورد استفاده در خودروهای مختلف زمان کارکرد یکسانی را تعریف نمود و آن را مبنای کار سیستم قرار داد. روغن های هیدرولیک عموما دارای افزودنی‌هایی هستند که تجهیزات هیدرولیک را در مقابل سایش، خوردگی و اصطکاک محافظت می‌کنند. افرودنی‌های این نوع روغن معمولا چندمنظوره بوده و میزان آن‌ها در روغن هیدرولیک نباید به هر دلیلی کاهش یابد. تغییر در وضعیت روغن هیدرولیک به واسطه تیره شدن یا مات شدن ظاهری رنگ آن، استشمام بوی سوختگی از روغن، تغییرات در گرانروی یا ویسکوزیته و همچنین کف کردن آن قابل تشخیص است.

ادامه کار با روغن اکسیدشده نیز منجر به تشدید سایش در تجهیزات متحرک و ایجاد مشکل در سیستم فرمان خودرو می‌شود که باعث جمع شدن لجن در مخزن و لوله‌ها می‌گردد. در صورتی‌ که هیچ یک از علائم فوق در روغن هیدرولیک مشاهده نشود، توصیه می‌شود بر اساس توصیه شرکت سازنده و کارشناسان خودرو، این سیال پس از هر 120 هزار کیلومتر پیمایش خودرو به طور کامل تعویض شود. ضمنا به این نکته نیز باید توجه داشت که هرگز روغن‌های هیدرولیک حتی با ویسکوزیته یکسان را نباید با هم مخلوط کرد.

آیا سیستم هیدرولیک خودرو نیاز به تعمیرات دوره ای دارد؟

اگر صدایی مانند ناله کردن هنگام تابیدن فرمان به گوشتان خورد باید سیستم هیدرولیک فرمان خودرو را چک کنید. ممکن است پمپ هیدرولیک خودروی شما در حال خراب شدن باشد.

یا اگر هر نوع نشتی از این سیستم مشاهده کردید باید قبل از هر چیز سطح روغن هیدرولیک را چک کنید و در صورت لزوم به اندازه کافی روی آن روغن سرریز نمایید و چون ممکن است هنگام رانندگی نشتی بیشتر شود باید مرتباً مراقب سطح روغن هیدرولیک باشید و در اولین فرصت با مراجعه به تعمیرگاه نسبت به رفع نشتی اقدام نمایید. این کار بسیار مهم است چون اگر پمپ هیدرولیک بدون روغن کار کند به شدت گرم می شود صدمه خواهد دید و باید پمپ هیدرولیک را تعویض نمایید.

روغن‌ ترانسفورماتور چیست؟

در سال 1892، اولين ترانسفورماتور توسط شرکت جنرال الکتريک ساخته شد. در اين ترانسفورماتور از يک روغن معدني به‌عنوان سيال خنک‌کننده و دي الکتريک استفاده مي‌شد. بعدها استفاده از سيالات دي الکتريک هالوژنه، به‌ويژه سيالات آسکارل، به علت مقاومت عالي اين سيالات در برابر آتش، در ترانسفورماتورها رواج بسياري يافت.
آسکارل يک نام عمومی برای گروهی از هيدروکربن‌های کلردار است که به‌عنوان روغن‌های عايق در تجهيزات الکتريکی و ترانسفورماتورها کاربرد داشته‌اند. يک گروه بزرگ از آسکارل‌ها، بی‌فنيل‌های پلی‌کلره (PCB) ها هستند. استفاده از اين سيالات تا حدود دهه‌ي 1970 ميلادي ادامه داشت، اما به دلايل خطرات زيست محيطي و سلامتي، استفاده از آنها محدود گشته و سيالات ديگري جايگرين اين مواد شد. از جمله‌ي اين سيالات مي‌توان به روغن‌هاي سيليکوني و هيدروکربن‌هاي داراي وزن مولکولي زياد اشاره کرد که در حال حاضر به مقدار بسيار زيادي کاربرد دارند. از سيالات ديگري که تا اندازه‌اي در اين موارد استفاده مي‌شود، مي‌توان به استرها و هيدروکربن‌هاي سنتزي اشاره کرد. استرهاي سنتزي داراي خواص دي الکتريکي خوبي بوده و خاصيت زيست تخريب‌پذيري بهتري نسبت به روغن‌هاي معدني و سيالات هيدروکربني دارند. اما به علت هزينه‌ي بالاي استرهاي سنتزي، از اين مواد تنها در ترانسفورماتورهاي متحرک و وسايل‌نقليه استفاده مي‌شود.
از روغن استرهاي طبيعي که از دانه‌هاي گياهي تهيه مي‌شوند، نيز در دهه‌ي 1890 در ترانسفورماتورها استفاده مي‌شد. اين استرها هيچ مزيتي از لحاظ اقتصادي و کارايي، نسبت به روغن‌هاي معدني ندارند. علاوه بر اين، استرهاي طبيعي، از مقاومت کمتري در برابر اکسيدشدن نسبت به روغن‌هاي معدني، برخوردارند. بنابراين دلايل در حال حاضر از استرهاي طبيعي در ترانسفورماتورها استفاده نمي‌شود.

بررسي پارامترهاي مهم

• مقدار گاز محلول در روغن حائز اهميت مي باشد. به علت وجود تنش‌هاي حرارتي و الکتريکي احتمال تجزيه و تخريب روغن‌هاي مورد استفاده در ترانسفورماتور وجود دارد. در اثر اين عمل، محصولات و مواد مختلفي در روغن تشکيل مي‌شوند. بيشتر اين مواد به‌صورت محلول در روغن وجود دارد. مقدار، ترکيبات و نرخ توليد ترکيبات گازي در روغن ترانس، مي‌تواند نشان‌دهنده‌ي ميزان تخريب روغن ترانس باشد.
• وجود آب در روغن ترانسفورماتور سبب کاهش خاصيت دي الکتريک در آن مي‌شود. به اين دليل بايد مقدار آب در روغن ترانسفورماتور ناچيز باشد.
• عدد اسيدي يک روغن با کارکرد آن افزايش مي‌يابد و معيار مقدار مواد اسيدي موجود در آن است.
• کشش سطحي يک روغن مقدار نيروي مورد نياز براي پاره کردن لايه‌ي روغن در سطح مشترک روغن و آب است اين مقدار برحسب "دين بر سانتيمتر" بيان مي‌شود. در صورت وجود آلودگي‌هايي همچون رنگ، صابون، وارنيش و محصولات حاصل از اکسايش در روغن، کشش سطحي روغن کاهش مي‌يابد. بنابراين کاهش مقدار کشش سطحي در روغن، نشان‌دهنده‌ي وجود آلودگي و محصولات اکسيداسيون در آن است. در نتيجه مي‌توان از اين روش به منظور تعيين ميزان اکسيدشدن در روغن استفاده کرد. محصولات اکسيدسيون سبب کاهش خاصيت عايق‌بندي و خنک‌کنندگي روغن مي‌شود.
• رنگ روغن نشان‌دهنده ي درجه‌ي پالايش روغن است. براي روغن‌هاي در حال کارکرد، تغيير رنگ مي‌تواند، نشان‌دهنده‌ي وجود آلودگي و تخريب روغن باشد.
• ثابت دي الکتريک، کمترين ولتاژي است که در آن ولتاژ، جرقه‌ي الکتريکي در روغن رخ مي‌دهد. اين خاصيت معياري از مقاومت روغن در برابر تنش‌هاي الکتريکي است.کم بودن ثابت دي الکتريک نشان‌دهنده‌ي وجود آلودگي‌هايي همچون آب و ذرات رسانا در روغن است. دو روش استاندارد اندازه گيري ثابت دي الكتريك تدوين شده است.
• طبق قوانين زيست محيطي، استفاده از بي‌فنيل‌هاي پلي کلرينه (PCB) در روغن‌هاي ترانسفورماتور ممنوع است. روغن ترانسفورماتور در صورت دارا بودن PCB به ميزان کمتر از ppm 50، فاقد PCB و در صورت دارا بودن PCB به ميزان ppm 500- 50، آلوده به PCB و در صورت دارا بودن PCB به مقدار بيش از ppm 500، داراي PCB ناميده مي‌شود.
• ترکيبات فوران به‌عنوان محصولات جانبي حاصل از تخريب مواد سلولزي مانند کاغذهاي عايق و چوب توليد مي‌شوند. اين ترکيبات به‌عنوان نشانگرهاي مقدار از دست رفتن توانايي عايق‌بندي روغن به‌کار مي‌روند.
• مقدار عناصري مانند مس، آهن، آلومينيوم، سرب، روي، نيکل، نقره، قلع، کادميم و تنگستن به منظور تعيين شرايط دستگاه‌ها و تجهيزات همواره ملاحظه و مطالعه مي‌شود.
• به منظور تعيين مقدار سايش و آلودگي، تعداد ذرات با ابعاد بزرگتر از 2، 5، 10، 15، 25، 50، 100 ميکرون مطالعه مي‌شود. استفاده از اين اطلاعات همراه با اطلاعات ناشي از مطالعه‌ي باقيمانده‌ي فلزات بسيار مفيد است.
• پايداري خوب در برابر اکسيدشدن و كنترل مقدار ماده افزودني بازدارنده اكسيداسيون از موارد اصلي مورد نياز به منظور افزايش طول عمر روغن مي‌باشد.
• ضريب توان يک روغن ترانسفورماتور، کسينوس زاويه‌ي فاز ميان ولتاژ سينوسي به‌کار رفته در روغن و جريان حاصل در روغن است. ضريب توان نمايانگر کاهش خاصيت دي الکتريکي در روغن است. مقدار زياد ضريب توان نشان دهنده‌ي آلودگي‌هايي مانند آب، کربن، صابون‌هاي فلزي، مواد رسانا و مواد حاصل از اکسيدشدن‌ است.
• وزن مخصوص روغن‌هاي معدني بر نرخ انتقال گرما تأثير مي‌گذارد.
• گرانروي يک روغن خنک‌کننده، بر روي نرخ انتقال گرما و به دنبال آن افزايش دماي دستگاه و همچنين بر روي سرعت حرکت اجزاء دستگاه تأثير مي‌گذارد. استفاده از روغن داراي گرانروي بالا، به ‌ويژه در شرايط دمايي سرد، سبب ايجاد محدوديت‌هايي در جريان روغن مي‌شود.
• چگالي بار استاتيکي تمايل روغن‌هاي ترانسفورماتور در باردار شدن استاتيکي را تعيين مي‌کند. گاهي اوقات، تخليه‌ي بار الکتريکي سبب ايجاد خرابي در ترانسفورماتورها مي‌شود.
• روغن‌هاي داراي کلر و ديگر هالوژن‌ها با مقادير بيش از 1/0 درصد به‌عنوان مواد خطرناک تلقي شده و مورد استفاده قرار نگيرد.

تاریخچه شرکت موبیل

در سال 1920 شرکت موبیل در نیویورک رسما نام تجاری خود را ثبت نمود . این شرکت در زمینه های فرمولاسیون موتورهای دیزلی و اکتان پیش قدم بوده . شرکت موبیل و اکسون در سال 1998 پیشنهاد ادغام را به یکدیگر تقدیم کردند و در نهایت مورخ 30 نوامبر 1999 این دو شرکت ادغام شده و نام تجاری اکسون موبیل را به خود اختصاص دادند.

محصولات شرکت موبیل

روغن مویبل 10W-40
نوع کالا: روغن موتور بنزینی

Mobil 1 5W50
روغن موبیل 1 5W-50
نوع کالا: روغن موتور بنزینی

Mobil 1 ESP Formula 5W-30
روغن موبیل 1 ای اس پی 5W-30
نوع کالا: روغن موتور بنزینی

Mobil 1 Turbo Diesel 0W-40
روغن مویبل 1 توربو دیزل 0W-40
نوع کالا: روغن موتور دیزلی

Mobil 600W Super Cylinder Oil
روغن سیلندر موبیل سوپر 600w
نوع کالا: روغن سیلندر بخار

Mobil Agri Super 10W-30
روغن موبیل اگری سوپر 10W-30
نوع کالا: روغن چند منظوره

Mobil Almo 525
روغن موبیل المو 525
نوع کالا: روغن مته های بادی

Mobil Almo 527
روغن موبیل المو 527
نوع کالا: روغن مته های بادی

Mobil Almo 529
روغن موبیل المو 529
نوع کالا: روغن مته های بادی

Mobil ATF 220
روغن موبیل ای تی اف 220
نوع کالا: روغن دنده اتوماتیک , ATF

Mobil ATF 320
روغن موبیل ای تی اف 320
نوع کالا: روغن دنده اتوماتیک , ATF

Mobil ATF SHC
روغن موبیل ای تی اف اس اچ سی
نوع کالا: روغن دنده اتوماتیک , ATF

Mobil Chassis Grease LBZ
گریس موبیل چسیس ال بی زد
نوع کالا: گریس صنعتی

Mobil Delvac 1 5W-40
روغن موبیل دلواک 1 5W-40
نوع کالا: روغن موتور دیزلی

Mobil Delvac 1230
روغن موبیل دلواک 1230
نوع کالا: روغن موتور دیزلی

Mobil Delvac 1240
روغن موبیل دلواک 1240
نوع کالا: روغن موتور دیزلی

Mobil Delvac 1320
روغن موبیل دلواک 1320
نوع کالا: روغن موتور دیزلی

Mobil Delvac 1330
روغن موبیل دلواک 1330
نوع کالا: روغن موتور دیزلی

Mobil Delvac 1340
روغن موبیل دلواک 1340
نوع کالا: روغن موتور دیزلی

Mobil Delvac 1640
روغن موبیل دلواک 1640
نوع کالا: روغن موتور دیزلی

Mobil Delvac Hydraulic 10W
روغن هیدرولیک موبیل دلواک 10W
نوع کالا: روغن هیدرولیک

Mobil Delvac MX 15W-40
روغن موبیل دلواک ام ایکس 15W-40
نوع کالا: روغن موتور دیزلی

Mobil Delvac Super 1400 15W-40
روغن موبیل دلواک سوپر 1400 15W-40
نوع کالا: روغن موتور دیزلی

Mobil Delvac XHP Extra 10W-40
روغن موبیل دلواک ایکس اچ پی اکسترا 10W-40
نوع کالا: روغن موتور دیزلی

Mobil DTE 11M
روغن موبیل دی تی ای 11 ام
نوع کالا: روغن هیدرولیک

Mobil DTE 13M
روغن موبیل دی تی ای 13 ام
نوع کالا: روغن هیدرولیک

Mobil DTE 15M
روغن موبیل دی تی ای 15 ام
نوع کالا: روغن هیدرولیک

Mobil DTE 16M
روغن موبیل دی تی ای 16 ام
نوع کالا: روغن هیدرولیک

Mobil DTE 18M
روغن موبیل دی تی ای 18 ام
نوع کالا: روغن هیدرولیک

Mobil DTE 19M
روغن موبیل دی تی ای 19 ام
نوع کالا: روغن هیدرولیک

Mobil DTE 22
روغن موبیل دی تی ای 22
نوع کالا: روغن هیدرولیک

Mobil DTE 24
روغن موبیل دی تی ای 24
نوع کالا: روغن هیدرولیک

Mobil DTE 25
روغن موبیل دی تی ای 25
نوع کالا: روغن هیدرولیک

Mobil DTE 26
روغن موبیل دی تی ای 26
نوع کالا: روغن هیدرولیک

Mobil DTE 27
روغن موبیل دی تی ای 27
نوع کالا: روغن هیدرولیک

Mobil DTE 798
روغن موبیل دی تی ای 798
نوع کالا: روغن توربین

Mobil DTE 832
روغن موبیل دی تی ای 832
نوع کالا: روغن توربین

Mobil DTE 846
روغن موبیل دی تی ای 846
نوع کالا: روغن توربین

Mobil DTE Excel 100
روغن موبیل دی تی ای اکسل 100
نوع کالا: روغن هیدرولیک

Mobil DTE Excel 32
روغن موبیل دی تی ای اکسل 32
نوع کالا: روغن هیدرولیک

Mobil DTE Excel 46
روغن موبیل دی تی ای اکسل 46
نوع کالا: روغن هیدرولیک

Mobil DTE Excel 68
روغن موبیل دی تی ای اکسل 68
نوع کالا: روغن هیدرولیک

Mobil DTE FM 100
روغن موبیل دی تی ای اف ام 100
نوع کالا: روغن چند منظوره

Mobil DTE FM 150
روغن موبیل دی تی ای اف ام 150
نوع کالا: روغن چند منظوره

Mobil DTE FM 220
روغن موبیل دی تی ای اف ام 220
نوع کالا: روغن چند منظوره

Mobil DTE FM 32
روغن موبیل دی تی ای اف ام 32
نوع کالا: روغن چند منظوره

Mobil DTE FM 46
روغن موبیل دی تی ای اف ام 46
نوع کالا: روغن چند منظوره

Mobil DTE FM 68
روغن موبیل دی تی ای اف ام 68
نوع کالا: روغن چند منظوره

طبقه‌بندي‌ روغن موتور بر اساس سطح كيفيت API

روغن‌‌موتورها در بين بقيه‌ی روانکارها بيشترين مصرف را دارا بوده و بيش از 60% از بازار روانکارها را به خود اختصاص داده اند. همين امر باعث شده است تا استانداردها و طبقه بندي هاي مختلفي نيز براي اين گروه از روانكارها توسط مراجع مختلف ارائه شود.

سه مرجع مهم براي استانداردگذاري در صنعت خودرو و صنايع مربوطه وجود دارد.

• API (آمريکا)
• ACE (اروپا)
• ILSAC (آسيا)

اين مراجع برای موتورهای مختلف استفاده از روغن خاصی را پيشنهاد می‌کنند. نوع موتور، سوخت و سال طراحی موتور از عواملی هستند که در انتخاب روغن برای آن نقش مهمی دارند. رشد و پيشرفت‌ صنعت روانکار در سال‌های اخير نسبت به دهه‌های قبل بسيار بيشتر بوده است و طراحی‌های جديد موتورهای خودرو و موتورهای صنعتی روز به روز نياز به روانکارهای جديدتر را بيشتر می‌کند.

طبقه‌بندي API

(اين طبقه بندي از پركاربرد ترين و مهمترين طبقه بندي ها مي باشد)

ميزان پالايش روغن‌پايه و نوع آن و همچنين مقدار مواد افزودني در طبقه‌بندي‌ها و انتخاب روغن‌موتور مناسب نقش دارند. سازمانها و نهادهای مختلفی روغن موتور را از لحاظ کيفی طبقه‌بندی کرده‌اند كه يکی از مهمترين طبقه‌بندي ها را API ارائه كرده است. اولين ويرايش اين طبقه‌بندی در سال 1930 ارائه شد كه در آن روغن موتورهاي بنزيني با علامت "S" و روغن‌هاي موتورهاي ديزلي با علامت "C" نشان داده مي‌شوند. نوع طبقه‌بندي در اين سيستم به نحوي است که اجازه مي‌دهد تا طبقه‌بندي‌هاي جديد براحتي به آن اضافه شوند. به‌دليل تغيير در طراحي موتورها و تکنولوژي جديد طراحي، بتدريج سطوح با کيفيت کمتر از رده خارج شده و سطوح جديد اضافه مي‌شوند. در سيستم طبقه‌بندي "S"، پايين‌ترين سطح کيفی با SA شروه شده و به اين ترتيب سطوح بعدي با SB، SC و... نشان داده مي‌شوند. البته در اين سيستم از علامتهاي SI و SK استفاده نشده‌است. در سيستم طبقه‌بندي "C" نيز از حروف A، B، C و... و همچنين از اعداد براي علامت‌گذاري استفاده مي‌شود.
در دهه اخير ملاحظات زيادي جهت حل مسائل زيست محيطي روغن‌ها صورت گرفته است و روغن‌هاي جديدتر با سطوح کيفي بالاتر سازگاري بيشتر و بهتري با محيط زيست دارند. کيفيت روغن موتور‌های جديد همانطور که در نمودارهای زير مشخص است رشد نمايي داشته و در سال‌هاي اخير توجه بيشتري به سطح کيفي اين روغن‌ها شده است.
همچنين API طبقه‌بندي‌هايي را بر اساس سطوح کيفي ترکيبي ارائه داده است كه با ذكر يك مثال توضيح مي دهيم.API SG/CF سطح کيفيتي است که در آن روغن و مواد افزودني طوري فرموله مي‌شوند که روغن شرايط سطوح کيفي SG و CF را داشته باشد. و همچنين API SH/CG-4 يک سطح کيفي بسيار مرغوب است که براي هر نوع موتور ديزلي توربوشارژ و بنزيني که تحت شرايط سخت کار مي‌کند مناسب مي‌باشد. با توجه به اينکه با گذشت زمان طراحي موتورها روز به روز جديدتر و پيشرفته‌تر مي‌شود سطوح کيفي روغن‌ها نيز روز‌ به روز بالاتر رفته و روغن‌هايي با مرغوبيت بيشتر به بازار عرضه مي‌شوند.

لازم به ذکر است تمام روغن‌هايي که در طبقه بندي سطوح کيفيت API قرار مي‌گيرند بايد آزمون‌هاي لازم را گذرانده باشند. و روغن‌هايي با يک سطح کيفيت که توسط شرکت‌هاي مختلف توليد شده‌اند بايد با هم قابل مقايسه باشند. در غير اين صورت هرگونه تفاوت در عملکرد دو روغن با سطح کيفيت يکسان متوجه شرکت‌هاي توليد کننده روغن خواهد بود.

طبقه بندي روغن موتور بر اساس ويسكوزيته

گرانروي اولين و مهمترين ويژگي است که در کار با روغن‌ها بايد در نظر گرفته شود. داشتن گرانروي مناسب براي روغن موتور در شرايط مختلف دمايي کارکرد، جهت روانکاري صحيح قطعات متحرک موتور الزامي است. در لحظه‌اي که موتور روشن مي‌شود حرارت آن حدوداً برابر با درجه حرارت محيط است ولي بتدريج با کار کردن موتور، درجه‌حرارت بالا مي‌رود. پس بايد گرانروي روغن موتور را در شرايط مختلف دمايي در نظر گرفت. انجمن مهندسين خودرو (SAE) طبقه‌بندي روغن‌هاي موتور را برحسب گرانروي و درجه حرارت انجام داده است.

در سيستم‌ طبقه‌بندي گرانروي SAE روغن‌هاي مناسب براي استفاده در درجه‌حرارت‌هاي پايين با حرف W (Winter) مشخص مي‌شوند. روغن‌هايي که در درجه خود داراي حرف W نيستند براي هواي معتدل و گرم و براي کار موتور در درجه‌حرارت نرمال مناسبند. در هواي سرد بايد از روغنی با درجه گرانروي پايين استفاده کرد. در صورت استفاده از چنين روغني، موتور به راحتي روشن مي‌شود و روغن سريع به تمام قطعات موتور رسيده و عمل روغنکاري بدرستی صورت مي‌گيرد. اما در هواي گرم روغن با گرانروی کم بسيار رقيق شده و نمي‌تواند لايه مناسب براي روغنکاري را ايجاد کند. براي دماهاي بالا نيز بايد از روغني با درجه گرانروي بالا استفاده کرد تا روغن در دماهای بالا بيش از حد رقيق نشود. از طرفی وقتي دما کمي پايين مي‌آيد موتور سرد ‌شده و اگر گرانروی روغن بالا باشد، روغن قابليت پمپ شدن خود را از دست می‌دهد. بنابراين روغن با سرعت مناسب به همه قطعات نمي‌رسد. همينطور هنگام روشن شدن نيز مشکل ايجاد می‌کند. براي اينکه چنين مشکلي به وجود نيايد روغن‌هاي چنددرجه‌اي ساخته شده‌اند.

روغن‌هاي چند درجه‌اي از مخلوط کردن يک روغن با گرانروي کم با پليمرهاي بهبوددهنده شاخص گرانروي به‌دست مي‌آيند. مثلاً وقتي اين پليمرها به اندازه‌اي که براي رسيدن به گرانروي SAE 40 لازم است، به روغني با گرانروي SAE 15W اضافه شود، روغن به‌دست آمده در درجه‌حرارت‌هاي پايين مانند روغن SAE 15W عمل مي‌کند ضمن اينکه در دماهاي بالا خواص روغن SAE 40 را نيز دارد. اين روغن SAE 15W-40 است که در گستره‌ي دمايي نسبتاً زيادي کاربرد خواهد داشت. در واقع گرانروي اين روغن‌ها متناسب با دما تنظيم مي‌شود.

استفاده از روغن‌هاي چنددرجه نسبت به روغن‌هاي تک درجه مزيت‌هايي دارد که بعضي از آنها عبارتند از:

• راحت‌تر روشن شدن موتور که در نتيجه‌ آن كاهش سايش موتور، افزايش عمر استارت و باتري را خواهيم داشت
• کاهش مصرف سوخت (در بعضي موارد ممکن است تا 3% روي مصرف سوخت تأثير بگذارد.)
• استفاده از يک روغن در تمام طول سال و راندمان عالي در درجه‌حرارت‌هاي بالا
• کاهش ميزان روغن‌سوزي استفاده از مواد پليمري بعنوان ماده افزودني به روغن‌موتور در موتورهاي ديزلي تأثير بسزايي در کاهش روغن‌سوزي دارد. بعضي از اين پليمرها در درجه‌حرارت‌هاي بالا مي‌سوزند و لايه‌هايي از کربن در شيار رينگ روغن ايجاد مي‌کنند که به آب‌بندي آن کمک مي‌کند.

انواع کمپرسورها در صنعت

کمپرسورها، فشار هوا يا هر ماده‏ي گازي شکل ديگر را در طول يک يا چند مرحله افزايش داده و انرژي را به گاز يا هوا منتقل مي‏کنند. در نتيجه‏ کاهش حجم گاز فشرده شده، دما و چگالي آن افزايش مي‏يابد.
کمپرسورها به دو دسته‏ کلي کمپرسورهاي جابجايي و کمپرسورهاي ديناميکي تقسيم مي‌شوند. در کمپرسورهاي جابجايي، گاز به داخل محفظه کشيده شده و پس از تراکم به بوسيله ي يک پيستون رفت و برگشتي، از محفظه خارج مي‏شود. کمپرسورهاي ديناميکي نيز بر اين اساس کار مي‏کنند که پره‏هاي توربين ابتدا به گاز سرعت داده و سپس به طور ناگهاني سرعت آن را کاهش داده و به فشار تبديل مي‌كنند.
کمپرسورهاي دوراني معمولاً براي تراکم هوا در فشارهاي پايين و حجم زياد کاربرد دارند، در حالي که کمپرسورهاي رفت و برگشتي بيشتر به منظور تراکم گاز در فشارهاي بالا و حجم‏هاي کم استفاده مي‏شود. در مقايسه با کمپرسورهاي پيستوني، در کمپرسورهاي دوراني و مارپيچي، روغن علاوه بر روانکاري، وظيفه‏ آب‏بندي و انتقال گرما را نيز به عهده دارد.

- کمپرسورهاي جابجايي

1-1- کمپرسورهاي رفت و برگشتي پيستوني

انواع مختلفي از اين نوع کمپرسورها در طول ساليان گذشته ساخته شده‏ است. در تمامي اين کمپرسورها، با حرکت يک يا چند پيستون درون يک يا چند سيلندر، هوا متراکم مي‏شود. پيستون توسط يک ميله (شاتون) به ميل‏ لنگ متصل شده است. ميل‏لنگ معمولاً با استفاده از يک موتور الکتريکي يا يک موتور احتراق داخلي چرخانده‏ مي‏شود. هنگامي که پيستون بالا مي‏رود. هواي درون محفظه‏ي سيلندر متراکم شده و از دريچه‏ي خروجي از سيلندر خارج شده و به داخل سيستم حرکت مي‏کند، به هنگام پايين آمدن پيستون نيز، دريچه‏ ورود هوا باز شده و هوا به داخل محفظه کشيده مي‏شود.
شباهت بسياري ميان کمپرسورهاي رفت و برگشتي و موتورهاي احتراق داخلي وجود دارد. هم کمپرسورهاي رفت و برگشتي و هم موتورهاي احتراق داخلي داراي سيلندر، پيستون و ميله‌هاي اتصال مي‌باشند. اما کمپرسورهاي رفت و برگشتي داراي دو تفاوت مهم با موتورهاي احتراق داخلي هستند. اول اينکه سوپاپ هاي کمپرسور به صورت خود عملگر بوده در حالي‌که سوپاپ‌هاي موتورهاي احتراق داخلي با استفاده از نيروي منتقل شده از طرف موتور عمل مي‌کنند، تفاوت ديگر اين است که در کمپرسورهاي رفت و برگشتي با کارتر‌هاي تحت فشار، ميله‌ي اتصال مستقيماً به پيستون وصل نبوده و به ميله‌ي کراس هد وصل شده و ميله‌ي کراس هد به پيستون وصل مي‌گردد. وجود اين سيستم در ساختمان کمپرسورها مزاياي زيادي دارد. از جمله اين که در اين حالت مي‌توان سيلندر را توسط يک روانکار خاص، روانکاري کرده و يا حتي آن را روانکاري نکرد.

1-2- کمپرسورهاي دوراني و کمپرسورهاي دوراني پره‏اي

کمپرسورهاي دوراني پره‏اي، يک نوع کمپرسور جابجايي مثبت مي‏باشند. اين کمپرسورها داراي يک روتور با پره‏هاي فلزي هستند که طول اين پره‏ها مي‏تواند تغيير کند. اين روتور به صورت خارج از مرکز در يک سيلندر قرار گرفته است، با دوران روتور، درون سيلندر، هواي محبوس در بين پره‏ها متراکم مي‏گردد. تنها قعطات متحرک در اين کمپرسورها، روتور و پره‌ها مي‌باشند. در اين کمپرسورها به هيچ نوع سوپاپي نياز نمي‌باشد اگر چه روتور اين کمپرسورها کاملاً متقارن است، اما عملکرد پره‌ها و نيروي وارد شده بر پره‌ها به علت فشار موجود در بين آنها سبب ايجاد مقداري ارتعاش مي‌گردد. تعداد پره‌هاي اين کمپرسورها مي‌تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال پمپ خلاء داراي يک يا دو پره و بوسترهاي فشار داراي 24 پره مي‌باشند. علاوه بر ايجاد سايش در نوک پره‌ها وجود اختلاف فشار در طرفين پره‌ها نيز سبب ايجاد سايش در ديواره‌هاي پره‌ها مي‌گردد. به منظور کاهش بارهاي وارده بر پره‌ها، تعداد آنها را افزايش مي‌دهند.

از فوايد اين کمپرسورها مي‏توان به موارد زير اشاره کرد:

• اين کمپرسورها داراي ابعاد کوچکي مي‏باشند.
• هزينه‏ي اوليه‏ي اين کمپرسورها کم است.
• فنداسيون ويژه‏اي براي اين کمپرسورها لازم نيست.
از معايب اين کمپرسورها مي‏توان به بازدهي کمتر اين کمپرسورها نسبت به انواع مارپيچي اشاره کرد.

1-3- کمپرسورهاي مارپيچي

برخلاف کمپرسورهاي رفت و برگشتي، کمپرسورهاي مارپيچي به منظور تأمين جريان پيوسته‏ هواي متراکم طراحي شده‏ است. کمپرسورهاي مارپيچي داراي دو محور گردان بوده و از اصل جابجايي استفاده مي‏کنند. اين دو محور برخلاف جهت يکديگر دوران مي‏کنند. يکي از دو محور، متراکم‏ کننده و ديگري چرخ دلاله (بدون بار) مي‏باشد. هر دوي اين محور‏ها در يک محفظه در حال دوران ميباشند. با دوران اين محور‏ها، حجم هواي محبوس در بين دو محور، رفته ‏رفته کوچکتر شده و هوا متراکم مي‏شود. سپس هواي متراکم‏ شده محفظه را ترک مي‏کند. محور متراکم‏ کننده در اين کمپرسورها داراي مقطع مارپيچي محدب مي‏باشد، در حالي که محور بدون بار (چرخ دلاله) داراي سطح مقطع مارپيچي مقعر مي‏باشد. در کمپرسورهاي مارپيچي بدون روغن، دو محور به گونه‏اي با يکديگر درگير مي‏شوند که سطوح آنها با يکديگر تماس نمي‏يابد، درحالي که در کمپرسورهاي مارپيچي که از روغن استفاده مي‏کنند، سطوح محور‏ها با يکديگر تماس داشته و بنابراين نيازي به تعادل از طريق دنده وجود ندارد.
از مزاياي کمپرسورهاي مارپيچي، حجم کوچک، جريان پيوسته و ارتعاشات کم را مي‏توان نام برد.

1-4- کمپرسورهاي دوراني پره مستقيم

اين کمپرسورها از دو روتور با محورهاي موازي تشکيل شده‌اند. اين محورها بر روي ياتاقان‌هايي سوار شده‌اند. در انتهاي اين محور‌ها از يک جفت دنده‌ي چرخ دنده‌ با ميل بادامک به منظور ايجاد هم زماني استفاده شده است. روتورها مي‌توانند داراي دو، سه يا چهار لُب باشند. محور دوار، با حرکت خود مقداري گاز را در محفظه‌ي خالي بين لُب و ديواره به دام مي‌اندازد و با دوران بيشتر اين محور گاز محبوس از خروجي خارج مي‌شود.
اين کمپرسورها از دو روتور متقارن که به شکل 8مي‏باشند تشکيل شده‏اند. روتورها به وسيله‏ي چرخ‏دنده‏هاي خارجي چرخانده مي‏شوند وظيفه‏ روغن، روانکاري دندانه‏ هاي روتورها و ياتاقان‏ها مي‏باشد. فوايد اين کمپرسورها، تأمين هواي فشرده بدون روغن و در حجم زياد و ارتعاشات کم مي‏باشد.

1-5- کمپرسورهاي ديناميکي

در اين ماشين‏ها، از پروانه‏ هاي محوري و گريز از مرکز به منظور ايجاد سرعت در گاز استفاده مي‏شود. سپس سرعت ايجاد شده در گاز به فشار تبديل مي‏شود. کمپرسورهاي گريز از مرکز و محوري، ماشين‏هاي ديناميکي هستند که معمولاً در سرعت‏هاي بالا کار مي‏کنند.

1-6-کمپرسورهاي گريز از مرکز

کمپرسورهاي گريز از مرکز، کمپرسورهاي ديناميکي هستند که از پروانه‏ هاي با سرعت بالا به منظور شتاب‏دهي به هوا استفاده مي‏کنند. اين کمپرسورها قادر به تأمين مقدار زيادي هواي فشرده مي‏باشند. از خصوصيات اين کمپرسورها مي‏توان به موارد زير اشاره کرد:
• اين نوع کمپرسورها در سرعت‏هاي بالايي کار مي‏کنند و داراي سر و صداي زيادي مي‏باشند.
• براي دست‏يافتن به فشار موردنظر مي‏توان از پروانه هاي چندگانه استفاده کرد.
• کمپرسور گريز از مرکز بدون روغن بوده و چرخ‏دنده‌هايي که بايد روغن‏کاري شوند توسط آب‏بندي‏هاي محور از هوا جداشده‏اند.

1-7- کمپرسورهاي محوري

اين کمپرسورها داراي رديف‏هاي متناوبي از پره‏هاي ثابت و متحرک بوده و با حرکت پره‏هاي متحرک در هوا يا گاز، سرعت آن افزايش مي‏يابد، سپس با عبور هوا يا گاز از مسيرهاي انبساطي ميان پره‏هاي ثابت و متحرک سرعت آن کم شده و فشار افزايش مي‏يابد.